Harmen van Liemt - 2 - Het ritueel

Men zegt weleens dat schrijvers en vertalers stille, verlegen types zijn – het liefst verstopt achter hun teksten – maar laat me je vertellen: dat klopt van geen kanten. De ontmoeting met mijn Chronicles-genoten bewees het tegendeel. We praatten zoveel dat ik me afvroeg of we nog wel hoofden hadden, of alleen monden. In het begin verliep het nog wat stroef – logisch ook, als je daar in de lobby van het Mercure-hotel staat, omringd door een kil interieur en verlichting zo onbarmhartig als een winterse kustlijn. Half in de schaduw zagen we er eerder uit als een stel skeletten, klaar voor een macabere schrijversséance.

Maar onderweg naar de Italiaan – excuseer, de pizzeria klinkt te gewoontjes voor deze avond – gebeurt er iets. Langzaam, als oude motoren die aan een eerste slok olie nippen, komen de gesprekken echt op gang. Naast me loopt Oana, mijn partner-in-crime tijdens dit festival. Zij, de oudste van de groep, en ik, de Benjamin. Zij verfijnd en doordacht, ik een reus van twee meter die bij bijna elke stap struikelt. Maar leeftijd en lengte doen er deze dagen niet toe; dat voel ik aan alles. De vorm van dit festival is voor ons allebei even nieuw. We staan aan dezelfde kant van die uitdaging, met dezelfde mix van enthousiasme en gezonde spanning.

We lopen langs de Nieuwe Kerk, en ineens zie ik een scène voor me: de groep als een geheimzinnige sekte in lange gewaden, op weg naar een eeuwenoude ceremonie bij kaarslicht, fluisterend zinnen aan elkaar doorgevend die vervolgens in nieuwe talen worden gehuld, als een ritueel dat werelden en generaties verbindt. Want eigenlijk is dat precies wat we tijdens Crossing Border doen: elke dag schrijf ik een nieuw stuk, mijn eigen relikwie-in-de-maak. En daarna gaan die woorden door naar Oana, die ze met bijna sacraal geduld vertaalt. Het proces krijgt iets ceremoniëels en onze teksten voelen als offers, zorgvuldig vormgegeven en doorgegeven.

In de Italiaan gaat het gesprek kriskras over de tafel. Wat zal het bestuur van Crossing Border blij zijn dat het ‘doorkruisen van grenzen’ zich ook aan deze tafel vol vuurpijlen van culturele uitwisselingen afspeelt. “Wat is een woord dat in geen enkele andere taal bestaat?” vraagt iemand. “Gezellig” natuurlijk – veel succes met dat woord, Oana! En dan komt onvermijdelijk Sinterklaas voorbij: “Ja, een nogal beschamend racistisch feest,” moet ik toegeven, “maar de gedichten tijdens Sinterklaas zijn dan wel weer... gezellig.”

Ondertussen probeert Roger – dé belichaming van het impostersyndroom – me nog onzeker te maken over de deadline die de volgende ochtend al is, maar die stem weet ik binnen no-time het zwijgen op te leggen. Ik hoef alleen maar rond te kijken naar de gezichten van mijn nieuwe bondgenoten in deze sekte, die ik nog een paar dagen bij me zal hebben, terwijl ze verhalen en wijn met elkaar delen alsof dit hun laatste avondmaal is.

Zo eindigt de avond: niet in heilige stilte, maar in een warme kakofonie van stemmen en verhalen. Alsof we niet alleen onszelf, maar ook de rest van het restaurant willen overtuigen van wat wij allang weten: schrijvers en vertalers zijn allesbehalve stille, stoffige types.